Το «ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΝΤ ΣΑΛΑΜΑ: Ανατομία μιας τραγωδίας στην Ιερουσαλήμ» του Νέιθαν Θρωλ, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Δώμα σε μετάφραση της Δέσποινας Κανελλοπούλου, αποτελεί ένα από τα πιο συγκλονιστικά βιβλία που διάβασα τη φετινή χρονιά. Πρόκειται για το 2ο βιβλίο του Αμερικανού, Εβραίου δημοσιογράφου Νέιθαν Θρωλ, που κατοικεί στην Ιερουσαλήμ, το οποίο απέσπασε το βραβείο Pulitzer για το 2024 στην κατηγορία των μη μυθοπλαστικών κειμένων. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο ο συγγραφέας εμπνεύστηκε από ένα τραγικό δυστύχημα που συνέβη το 2012, με ένα σχολικό λεωφορείο που μετέφερε μαθητές νηπίων που πήγαιναν εκδρομή, το οποίο συγκρούεται με μία νταλίκα και τυλίγεται στις φλόγες!
Ορμώμενος από την προσωπική ιστορία ενός πατέρα που απελπισμένος αναζητά τον γιο του, παλεύοντας να ξεπεράσει όλα τα εμπόδια που δημιουργούνται λόγω της τεταμένης και ρευστής κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή της Δυτικής Όχθης, μίας εμπόλεμης κατάστασης, διαρκώς μεταβαλλόμενης, που ελλοχεύει πλήθος καθημερινών κινδύνων, ο Νέιθαν Θρωλ, για να ανακαλύψει που βρίσκεται ο γιος του και να διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια αν ζει ή αν έχει καεί. Έτσι λοιπόν, ο Θρωλ στηρίζεται στις τραγικές ιστορίες ανθρώπων, κυρίως γονέων, που τα παιδιά τους επέβαιναν στο σχολικό λεωφορείο που κάηκε, για να αναδείξει μέσα από τις δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν στην καθημερινότητα τους, την ιδιαίτερη κατάσταση που επικρατεί σε εκείνο το σημείο του κόσμου λόγω του διαχρονικά άλυτου παλαιστινιακού ζητήματος, που δυστυχώς ξεχνάμε μέσα στον κυκεώνα της δικής μας καθημερινότητας, μέχρι που κάτι εξαιρετικά απάνθρωπο και βάναυσο, που καταλύει κάθε αυτονόητο ανθρώπινο δικαίωμα, συμβαίνει και η Δύση στρέφει ξανά εκεί το βλέμμα της.
Σε μία προσωπική προσπάθεια να κατανοήσω αυτά που συμβαίνουν σε καθημερινή βάση σε εκείνο το σημείο του κόσμο, με σκοπό να πλησιάσω όσο πιο κοντά γίνεται στην αλήθεια, επέλεξα να διαβάσω το παρόν βιβλίο, το οποίο ειλικρινά και χωρίς ίχνος υπερβολής με διέλυσε.
Πώς είναι άραγε η ζωή σου να αλλάζει καθημερινά;
Πώς είναι να χάνεις ένα-ένα τα δικαιώματα σου;
Πώς είναι να ζεις χωρίς ίχνος ελευθερίας, υπό το καθεστώς του φόβου;
Με κεντρικό πρόσωπο τον Άμπεντ Σαλάμα, αλλά και μερικούς άλλους γονείς παιδιών που επέβαιναν στο μοιραίο σχολικό λεωφορείο, κάτοικοι και αυτοί της Ιερουσαλήμ, να τον πλαισιώνουν, ο Νέιθαν Θρωλ πιάνει το νήμα της ιστορίας από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών, τον 3ο αραβοϊσραηλινό πόλεμο, που ξεκίνησε το 1967 και αναδεικνύει μέσα από την εξιστόρηση της καθημερινότητας απλών ανθρώπων, πως ένα πλήθος πολιτικών αποφάσεων επεκτατισμού, με σκοπό την εξεβραϊσμό του πληθυσμού, επηρεάζει αμείλικτα τις ζωές τους, που τις βλέπουν να καταστρέφονται μέρα με την μέρα.
Ειδικότερα, όλα ξεκινούν από την Ανάτα τον γενέθλιο τόπο του Άμπεντ Σαλάμα, περιοχή η οποία μέχρι και το 1967 βρισκόταν υπό ιορδανική διοίκηση, κάτι το οποίο αλλάζει με τον Πόλεμο των Έξι Ημερών. Ένα μέρος της προσαρτίζεται στην Ιερουσαλήμ, ένα τείχος υψώνεται γύρω από τον βασικό αστικό ιστό, με σκοπό να δημιουργηθούν επιμέρους εβραϊκοί οικισμοί και όχι μόνο, ενώ η ροή της καθημερινότητας των κατοίκων της περιοχής αλλάζει στον πυρήνα της.
Τείχη, οχυρώματα, ένοπλες περιπολίες, κάρτες εισόδου και νέες ταυτότητες, αστικές περιοχές χωρισμένες σε ζώνες, είναι κάποιες από τις ενέργειες του Ισραήλ, που επιβάλλονται στους Παλαιστίνιους κατοίκους των κατεχόμενων περιοχών, οι οποίοι βλέπουν τα δικαιώματα τους να καταλύονται σταδιακά από μέρα, σε μέρα. Ο φόβος για το αύριο, αλλά και για το «εδώ και τώρα» γίνεται αναπόσπαστος σύντροφος τους σε κάθε στιγμή. Όπως και ο θάνατος, που σταδιακά μετατρέπεται σε κάτι το καθημερινό. Δεν θα έλεγα συνήθεια, γιατί δεν νομίζω πως ο θάνατος συνηθίζεται! Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να αντλήσουν κουράγιο, να σκάψουν βαθιά μέσα τους και να βρουν το τη δύναμη να συνεχίσουν γι’ αυτούς, για τις ιδέες τους, για τα παιδιά τους, για την ίδια τη ζωή, αλλά και για το όνειρο της ελευθερίας!
Για πόσο ακόμη, όμως;
Για πόσες γενιές ανθρώπων, θα συνεχιστεί αυτή η βάναυση κατάσταση;
Αν κρίνουμε από τη σημερινή κατάσταση, που επικρατεί στη Δυτική Όχθη, ο εφιάλτης δεν έχει τέλος. Η φαυλότητα και η απανθρωπιά της επεκτατικής πολιτικής, των πολεμικών ενεργειών και του θρησκευτικού θα πρόσθετα φανατισμού, ίσως και τελικά να μην σταματήσουν και ποτέ, διαφεντεύοντας ολοκληρωτικά τα ένστικτα των ανθρώπων, εκείνων που σηκώνουν το όπλο και ρίχνουν στον άμαχο, στον πιο αδύναμο, σε αυτόν που δεν βρίσκεται σε προνομιακή θέση.
Ο Νέιθαν Θρωλ παρότι Εβραίος, στέκεται με ηρεμία απέναντι στα γεγονότα και αναδεικνύει τη δική του αλήθεια, μέσα από τη δημοσιογραφική του έρευνα. Χωρίς να γίνεται καταγγελτικός, αλλά και χωρίς να ξεπερνά τα συγκινησιακά όρια, συνθέτει ένα ψύχραιμο κείμενο, ένα κείμενο υποδόριων θα έλεγε κανείς συναισθημάτων, ένα κείμενο που στον πυρήνα του είναι βαθιά ανθρώπινο και τρυφερό!
Με αφορμή ένα τραγικό δυστύχημα και όλα όσα το ακολούθησαν, ένα δυστύχημα που οι εθνικές ταυτότητες, οι πολιτικές και οι θρησκευτικές διαφορές μετατράπηκαν σε ένα απροσπέλαστο εμπόδιο, που οδήγησε στην αναλγησία των αρχών και καθόρισε την πορεία αυτού, ο συγγραφέας υπογραμμίζει το φαύλο της όλης κατάστασης, καθώς και τη βαναυσότητα την οποία καλούνται οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι της περιοχής, να βιώνουν καθημερινά.
Αλήθεια, χρειάζεται να ξέρεις ποιος βρίσκονταν μέσα σε ένα λεωφορείο που τυλίχτηκε στις φλόγες, για να τον σώσεις;
Χρειάζεται ο πατέρας, η μητέρα, ή ο πιο κοντινός συγγενής ειδική ταυτότητα για να του επιτραπεί η είσοδος στην άλλη πλευρά, για να αναζητήσει το καμένο πτώμα του παιδιού του;
Το «ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΜΠΕΝΤ ΣΑΛΑΜΑ: Ανατομία μιας τραγωδίας στην Ιερουσαλήμ» του Νέιθαν Θρωλ είναι ένα βιβλίο που πρέπει όλοι να διαβάσουν. Δεν συνηθίζω να χρησιμοποιώ την λέξη αυτή, όμως στην παρούσα περίπτωση, πιστεύω πως έχουμε να κάνουμε με ένα βιβλίο, που αναδεικνύει τη σκληρότητα της ζωής, με την οποία χιλιάδες Παλαιστίνιοι έρχονται καθημερινά σε επαφή, ενώ ταυτόχρονα μας βοηθά να κατανοήσουμε λίγο πιο βαθιά την κατάσταση αυτή και όλες της τις διαστάσεις (πολιτική, θρησκευτική), που επικρατεί εδώ και δεκαετίες ανάμεσε σε Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς, ενώ ταυτόχρονα υπογραμμίζει πως οι άνθρωποι είναι τα τραγικά θύματα μίας κατάστασης, ανήμποροι να έχουν το δικαίωμα της επιλογής!
