Το βραβευμένο με ΠΟΥΛΙΤΖΕΡ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ για το 2023 μυθιστόρημα «Ντίμον Κόπερχεντ» της Barbara Kingsolver κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός, εξαιρετικά μεταφρασμένο από την κυρία Κατερίνα Σχινά, οι υποσημειώσεις της οποίας είναι ιδιαίτερα βοηθητικές.
Εμπνευσμένη η Αμερικανή συγγραφέας από το κλασικό έργο του Charles Dickens «Ντέιβιντ Κόπερφλιντ» συνθέτει μία σύγχρονη εκδοχή αυτού του αμιγώς αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος, την οποία ωστόσο την τοποθετεί στα Απαλάχια Όρη και συγκεκριμένα στην Κομητεία Λι της πολιτείας της Βιρτζίνια, τη δεκαετία του 90. Με χρήση πρωτοπρόσωπης αναδρομικής αφήγησης η συγγραφέας διηγείται την ιστορία του μικρού Ντίμον Κόπερχεντ, ο οποίος γεννιέται και επιβιώνει από καθαρή τύχη σε ένα λυόμενο σπίτι, στους πρόποδες των Απαλάχιων, από μία έφηβη μητέρα εξαρτημένη πλήρως από το αλκοόλ.
Ο αναγνώστης παρακολουθεί αρχικά τα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας του μικρού Ντίμον, ο οποίος αναγκάζεται λόγω συνθηκών να ενηλικιωθεί απότομα, με τους ρόλους μέσα στην ιδιότυπη οικογένεια του να αντιστρέφονται και τον ίδιο να αναλαμβάνει άτυπα τον ρόλο του γονιού, αφού προσπαθεί όσο και όπως μπορεί να φροντίσει την επιρρεπή στο αλκοόλ μητέρα του και να την κρατήσει καθαρή για όσο περισσότερο χρονικό διάστημα γίνεται.
Ο μικρός και ιδιαίτερα παρατηρητικός Ντίμον, με την έμφυτη περιέργεια που διακρίνει κάθε παιδί αυτής της ηλικίας, θα προσπαθήσει να βρει απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν την ταυτότητα του πραγματικού του πατέρα, να ανακαλύψει τους λόγους που δεν βρίσκεται κοντά τους, αλλά και να συνειδητοποιήσει τις ιδιαιτερότητες της δικής του οικογένειας σε σχέση με αυτές των υπόλοιπων παιδιών, που τον τοποθετούν στο περιθώριο της κοινωνίας, καθιστώντας τον σχεδόν αόρατο!
Η καθημερινότητα του μικρού Ντίμον, παρότι ιδιαίτερα δύσκολη και εξαθλιωμένη όσον αφορά την ποιότητα ζωής του, και με πολλά σκαμπανεβάσματα, τα οποία έχουν να κάνουν κυρίως με τη μητέρα του και τη σχέση της με το αλκοόλ, θα λέγαμε πως ακολουθεί μία ρουτίνα την οποία έχει πια συνηθίσει και ο ίδιος. Ρουτίνα η οποία παρέχει στον Ντίμον το αίσθημα της πολυπόθητης ασφάλειας και της σταθερότητας, τα οποία απουσιάζουν γενικότερα από τη ζωή του.
Όλα αλλάζουν όμως, όταν η μητέρα του Ντίμον αναπτύσσει ερωτικό δεσμό με τον Στόουν, ο οποίος μετακομίζει στο σπίτι τους και λαμβάνει να διαδραματίσει τον ρόλο του απόντα πατέρα. Ο Στόουν είναι ένας ιδιαίτερα αυταρχικός και σκληρός άνθρωπος, ένας άνθρωπος με αμετάκλητες απόψεις και τάσεις επιβολής, που καταφέρνει να χειραγωγήσει πλήρως την ευάλωτη συναισθηματικά μητέρα του μικρού Ντίμον και ταυτόχρονα εφευρίσκει απάνθρωπα σκληρούς τρόπους διαπαιδαγώγησης, που εφαρμόζει χωρίς ενοχές, χωρίς τύψεις, χωρίς κανένα απολύτως ίχνος συναισθηματισμού στον Ντίμον, τον οποίο έξυπνα απομακρύνει από τον μικρό κοινωνικό του περίγυρο, που τόσο καιρό αποτελούσε τη μόνη νότα χαράς και το μοναδικό μέσο διαφυγής του από τη σκοτεινή καθημερινότητα του.
Όλα αλλάζουν λοιπόν, από τη μέρα που ο Στόουν παντρεύεται τη μητέρα του Ντίμον και γίνεται επίσημα κηδεμόνας του, γεγονός που όπως όλα ήδη δείχνουν, θα έχει ολέθριες συνέπειες για τη ζωή του μικρού πρωταγωνιστή…
Η Barbara Kingsolver εκσυγχρονίζει τον μύθο του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ και δημιουργεί ένα γενναίο λογοτεχνικό έργο, που έρχεται για να αναμετρηθεί με το σκληρό πρόσωπο της ζωής, με τις κοινωνικές αδικίες και ανισότητες, με την απανθρωπιά και το σκοτάδι που κυριαρχούν στον κόσμο μας, με την «κακή» τύχη πολλών ανθρώπων να γεννηθούν και να αναγκαστούν να μεγαλώσουν σε εκείνη την πλευρά της κοινωνίας, όπου η φτώχεια, οι ουσίες, το αλκοόλ, η εξαθλίωση αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας κι η μοίρα τους είναι προδιαγεγραμμένη και τις περισσότερες φορές και αναπόδραστη.
Χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, με μία αφοπλιστικά ειλικρινή αφήγηση, που ακροβατεί ανάμεσα στη χαρά και τη λύπη, με μία αφήγηση γεμάτη αυθορμητισμό, χιούμορ, αλλά και αγανάκτηση, θυμό, απόγνωση η Barbara Kingsolver μέσα από τη φωνή του μικρού Ντίμον απονέμει έναν φόρο τιμής σε όλους εκείνους τους ανθρώπους που παρότι γεννήθηκαν, ανατράφηκαν και εξοικειώθηκαν με τη βία, με τη σκληρότητα και την απανθρωπιά της ζωής, με το σκοτάδι της ανθρώπινης ύπαρξης, επέλεξαν να αγωνιστούν σθεναρά για να μην βουλιάξουν μέσα σε αυτό, αλλά αντίθετα παλέψαν για να προσεγγίσουν το φως!
Η Αμερικανή συγγραφέας μέσα από το λογοτεχνικό της έργο δίνει φωνή σε όλους εκείνους του αόρατους ανθρώπους, τους περιθωριοποιημένους, που η αμερικανική κοινωνία-πολιτεία αγνοεί συστηματικά και απροκάλυπτα, φωτίζοντας σφαιρικά τις παθογένειες ενός συστήματος, που με τον τρόπο του ενισχύει θα έλεγε κανείς και ευνοεί την ανάπτυξη φαινομένων όπως η φτώχεια, οι εξαρτήσεις από αλκοόλ και ουσίες, η εκμετάλλευση των κοινωνικά ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων, αναδεικνύοντας την φαυλότητα αυτής της κοινωνικής κατάστασης, που επικρατεί διαχρονικά. Ειδικότερα, ένα από τα άκρως ενδιαφέροντα ζητήματα που θίγει η Barbara Kingsolver είναι το σύστημα αναδοχής και ο τρόπος που αυτό λειτουργεί στους κόλπους της αμερικανικής κοινωνίας, με τη συγγραφέα να ρίχνει άπλετο φως στις αδυναμίες του συστήματος, αναδεικνύοντας την εκμετάλλευση των παιδιών από τις ανάδοχες οικογένειες, μέσα από την προσωπική οδύσσεια του μικρού Ντίμον.
Διαβάζοντας το μυθιστόρημα της Barbara Kingsolver, δεν το κρύβω πως αγάπησα τον μικρό πρωταγωνιστή της, τον Ντίμον Κόπερχεντ, άλλωστε πιστεύω πως αυτός ήταν και ο σκοπός της συγγραφέως εξ’ αρχής! Πλάι στον μικρό ήρωα, θύμωσα κι εγώ, αγανάκτησα, μίσησα την αδιαφορία των ανθρώπων, τις ατυχίες της ζωής, τις αδικίες του κοινωνικού συστήματος, ταυτόχρονα όμως γέλασα, αγάπησα, έκλεισα συνωμοτικά το μάτι στις σκανταλιές και τις μικρές παρανομίες, ονειρεύτηκα, πείσμωσα, αγωνίστηκα για να μη βυθιστώ στο σκοτάδι, που κατέκλυζε τη ζωή του μικρού Ντίμον από παντού, αλλά πάλεψα μαζί του, ελπίζοντας πως κάποια μέρα θα φτάσουμε μαζί στο φως. Εκεί που πια δεν θα είναι ένα αόρατο και περιθωριοποιημένο παιδί, εκεί που θα μπορεί να διεκδικήσει και να εκπληρώσει τα όνειρα του, να βιώσει την αγάπη που στερήθηκε, αλλά και να νιώσει επιτέλους πως είναι να είσαι ευτυχισμένος!
Παρότι έχουμε να κάνουμε με ένα πυκνογραμμένο και πολυσέλιδο μυθιστόρημα, ο αφηγηματικός τρόπος με τον οποίο η συγγραφέας μας δίνει την ιστορία της είναι κάτι παραπάνω από απολαυστικός, γεγονός που λειτουργεί θετικά για τον αναγνώστη, ο οποίος χωρίς να το αντιλαμβάνεται διαβάζει τις σελίδες μονορούφι και φτάνει στο τέλος πριν το καταλάβει! Κι ας έχει να κάνει με ένα μυθιστορηματικό κείμενο που ξεπερνά τις 700 σελίδες.
Ο μικρός Ντίμον είναι ένας από αυτούς τους λογοτεχνικούς ήρωες που έρχονται και βρίσκουν τον δικό τους χώρο στην καρδιά σου, φωλιάζοντας εκεί για πάντα. Αν έχεις διαβάσει και αγαπήσει το ΣΑΓΚΙ ΜΠΕΪΝ τότε το μυθιστόρημα της Barbara Kingsolver είναι για εσένα!
