Η Ιωάννα Καρυστιάνη είναι αδιαμφισβήτητα μία από τις σημαντικότερες, σύγχρονες Ελληνίδες συγγραφείς. Τον Νοέμβριο του 2024 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο «Κορνιζωμένοι» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Πρόκειται για ένα από τα μυθιστορήματά, που μου κράτησαν συντροφιά λίγες μέρες πριν την έλευση του νέου χρόνου. Δεν μπορούσα λοιπόν να ξεκινήσω τα φετινά μου κείμενα για βιβλία, από κάποιο άλλο μυθιστόρημα, παρά μόνο από τους Κορνιζωμένους της Ιωάννας Καρυστιάνη. Ένα μυθιστόρημα που ήρθε την κατάλληλη στιγμή για να μου θυμίσει όλους εκείνους τους λόγους, για τους οποίους αγαπώ και ξεχωρίζω τη συγκεκριμένη συγγραφέα.
Οι ΚΟΡΝΙΖΩΜΕΝΟΙ είναι ένα γοητευτικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα βαθιά μελαγχολικό, υπαρξιακό και σκοτεινό σε σημεία, που αναντίρρητα το εντάσσει κανείς στην κατηγορία του κοινωνικού δράματος. Ένα μυθιστόρημα που χτίζεται σιγά-σιγά και αρκετά προσεκτικά από τη συγγραφέα, η οποία δημιουργεί ένα θα έλεγα αργό αναγνωστικό τέμπο και μία αμφίσημη ατμόσφαιρα όπου τα συναισθήματα υφέρπουν, μέχρι τι στιγμή εκείνη που η αλήθεια έρχεται στο φως και τότε το συναίσθημα ξεχειλίζει, η αλήθεια σοκάρει και γίνεται δυσκολοχώνευτη!
Με φόντο τον θεσσαλικό κάμπο και μία επινοημένη, μικρή πόλη της επαρχίας, που φέρει το όνομα «Κρανιά», ένα ιδιαίτερα συνηθισμένο και δημοφιλές όνομα χωριών της ελληνικής επαρχίας, το οποίο θα συναντήσει κανείς σχεδόν σε κάθε νόμο, η Ιωάννα Καρυστιάνη στήνει τη δράση της μυθιστορηματικής της πλοκής. Πρωταγωνιστής αυτής ένας άντρας που έχει περάσει το κατώφλι των 50, ο Στέλιος Σπούγιας, κορνιζοποιός στο επάγγελμα, ο οποίος διατηρεί ένα κατάστημα κατασκευής κορνιζών, το «Τέλειον», στη μικρή αυτή επαρχιακή πόλη. Χωρισμένος από το 2001, από τη Χιονία τη μοναδική γυναίκα της ζωής του, την οποία πότε δεν κατάφερε να ξεπεράσει, ο Στέλιος Σπούγιας ζει εντελώς μόνος, μέχρι τη στιγμή που ο μοναχογιός του, ο Χρόνης, επιλέγει να μπει στην Παιδαγωγική Ακαδημία, ώστε να ζήσει κοντά στον πατέρα του.
Ο αναγνώστης παρακολουθεί την καθημερινότητα του Στέλιου Σπούγια, ο οποίος παρότι φαίνεται πως δεν είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένος με την καθημερινότητα του, συνεχίζει παρόλα αυτά να ζει μέσα στη μονοτονία, την ασφάλεια και τη σιγουριά που ίσως του προσφέρει η επαρχία και οι αργόσυρτοι ρυθμοί της. Βαθιά ηττοπαθής, φοβισμένος να διεκδικήσει τα όνειρα του και να παλέψει για τις ανομολόγητες επιθυμίες του, παραμένει παγιδευμένος σε μία ανέραστη, καθημερινή ρουτίνα, εγκλωβισμένος ταυτόχρονα στη φαυλότητα που δημιουργείται από το γεγονός πως δεν κατάφερε να ξεπεράσει ακόμη τον χωρισμό του από την Χιονία, παρότι έχουν περάσει αρκετά χρόνια.
Μοναδική ευχάριστη νότα σε αυτή τη μουντή καθημερινότητα, θα λέγαμε πως είναι η παρουσία του Χρόνη και της κοπέλα του, της Κλέας. Ο Χρόνης, ο γιος του Στέλιου, είναι το άκρως αντίθετο του πατέρα του. Ερωτευμένος, ονειροπόλος, αισιόδοξος, ζει τη ζωή του και απολαμβάνεις τις χάρες της, ειδικά τις στιγμές της συντροφικότητας που μοιράζεται με την αγαπημένη του, την Κλέα, και τα όνειρα που καλλιεργούν για την κοινή πορεία ζωής τους. Όλα αυτά όμως ανατρέπονται με την εξαφάνιση του Χρόνη, η οποία έρχεται για να ταράξει την ομοιόσταση της ασφαλούς ρουτίνας τους!
Οι έρευνες ξεκινούν. Όλη η μικρή πόλη συμπαραστέκεται στο δράμα της οικογένειας. Ο χρόνος κυλά αμείλικτα. Οι ελπίδες λιγοστεύουν. Ο Στέλιος ζει εντελώς μηχανικά. Τραγική φιγούρα τόσο ο ίδιος, όσο και η Κλέα, οι οποίοι πρωταγωνιστούν μαζί στο ίδιο δράμα. Οι άκαρπες έρευνες συνεχίζονται. Ο καιρός έχει περάσει. Δεν υπάρχει καμία πια ελπίδα. Το πτώμα του Χρόνη, θα βρεθεί, γιατί τίποτα δεν μπορεί να παραμείνει κρυμμένο για πάντα. Η αλήθεια έρχεται στο φως και σοκάρει. Όλα τελικά ανατρέπονται!
Η Ιωάννα Καρυστιάνη δημιουργεί ένα σπουδαίο μυθιστόρημα. Μία ωδή στο κακό και στις κοινωνικές του προεκτάσεις. Η αλήθεια είναι πως δεν ήμουν έτοιμος γι’ αυτή την αποκάλυψη, αν και η αλήθεια είναι πως η συγγραφέας σιγά-σιγά οικοδομεί αυτή την εξέλιξη της πλοκής, τόσο μέσα από την αμφισημία που περιρρέει στη μυθιστορηματική της ατμόσφαιρα, όσο και μέσα από τον τρόπο που σκιαγραφεί τους βασικούς της χαρακτήρες. Η αποκάλυψη της αλήθειας με τσάκισε συναισθηματικά. Με έκανε να αποστραφώ τον ήρωα-δολοφόνο, αλλά και ταυτόχρονα να αισθανθώ κάποια ψήγματα συμπόνιας για την τραγικότητα του. Σε καμία περίπτωση δε δικαιολογείται η αποτρόπαια πράξη του, κι αυτό γιατί δεν έγινε υπό την επήρεια ταραγμένης ψυχικής κατάστασης, αλλά αντίθετα ήταν μία προμελετημένη ενέργεια, η οποία μεθοδεύτηκε με κάθε λεπτομέρεια.
Η συγγραφέας δεν προσπαθεί να ανακαλύψει τα κίνητρα της πράξης αυτής. Δεν επιχειρεί μέσα από το κείμενο της να φωτίσει γραμμικά τη σχέση ανάμεσα στα αίτια και το αποτέλεσμα. Ο ήρωας-δολοφόνος ξεπερνά τα όρια και τις λεπτές ισορροπίες, αφήνοντας το κακό να υπερχειλίσει από μέσα του. Το κακό είναι αυθύπαρκτο κι ατόφιο, κι ελλοχεύει πολλές φορές σε κάποια σκοτεινή γωνιά της ανθρώπινης ύπαρξης. Τι κι αν κάπου δίπλα κατοικεί και η αγάπη. Γιατί στην προκειμένη περίπτωση η ύπαρξη της αγάπης είναι κάτι το αδιαμφισβήτητο!
Ολοκληρώνοντας λοιπόν, είχα αρκετό καιρό να απολαύσω τόσο ένα ελληνικό μυθιστόρημα! Οι ΚΟΡΝΙΖΩΜΕΝΟΙ της Ιωάννας Καρυστιάνη είναι ένα κοινωνικό δράμα για την ακραία μορφή του κακού, που κατοικεί κάπου μέσα μας. Ένα μυθιστόρημα ειλικρινά γοητευτικό, που παρότι κυλάει αργά, ακολουθώντας τους ρυθμούς στους οποίους μας έχει συνηθίσει άλλωστε η συγγραφέας, αλλά και τους ρυθμούς της ελληνικής υπαίθρου, όπου η ζωή τρέχει με τη δική της ταχύτητα, διαβάζεται με κομμένη την ανάσα, ειδικά οι τελευταίες σελίδες!
